Een perfect voorbeeld van zelforganisatie

Wat werkt beter, sturen met of zonder regels? Dat is hier de hoofdvraag.

Welke is effectiever, het stoplicht of de rotonde? Welke werkt versnellend, het stoplicht of de rotonde? Welke van de twee vraagt meer van mensen? Het stoplicht of de rotonde?

In alle gevallen is het antwoord de rotonde. Een goed voorbeeld hoe mensen hun gedrag in een complexe situatie op een effectieve manier zelf sturen of ‘managen’. Het managen gebeurt in dit geval niet door een stoplicht of onder controle van bijvoorbeeld een manager, maar door alle gebruikers van de rotonde. Slechts een aantal simpele gedragsregels zijn genoeg om het verkeer effectief te laten verlopen.

Wat interessant is om op te merken is dat het vereiste gedrag van de spelers niet simpeler wordt gemaakt, maar juist moeilijker. Mensen moeten blijven nadenken, opletten en anticiperen op de situatie. Desondanks gaat het goed.

Aldus een perfect voorbeeld van zelfsturing en zelforganisatie.

Het stoplicht als metafoor voor de do’s en don’ts in een organisatie. Rood is ‘niet doorrijden’, groen is ‘rijden’. Het zijn de zichtbare regels van gewenst en ongewenst gedrag. Het gevaar van regels is dat ze ons mindless maken. We hoeven niet meer na te denken, de automatische piloot neemt ons gedrag volledig over.

Bureaucratische organisaties worden door regels gestuurd. Ze bieden een valse schijn van zekerheid. Regels werken echter vertragend, net als bij het stoplicht. In deze tijd met toenemende onzekerheid, concurrentie, technologische vooruitgang en complexiteit kunnen organisaties het zich niet meer veroorloven om traag en bureaucratisch te zijn, om veel regels te hebben.

Als we nu en in de toekomst succesvol willen zijn of blijven dan moeten we onze zaken kunnen regelen met zo min mogeljjk regels. Door de juiste omstandigheden te creëren krijgen mensen de mogelijkheid om beter met elkaar om te gaan en beter samen te werken ondanks toenemende complexiteit.

Net zoals bij de rotonde.

“Zelfsturing hoeft niet ingewikkeld te zijn.”