Hoe laat je stress goed voor je werken?

Dagelijks worden wij bestookt met berichten in de media dat stress slecht voor ons is. Het wordt ons van alle kanten aangepraat. Onze reactie op stress is dan ook overwegend negatief. Je kunt stress het beste voorkomen. Inmiddels weten we uit onderzoek dat er meerdere manieren zijn om met stress om te gaan dan de vecht- of vluchtreactie. Dat je geen speelbal hoeft te zijn van stress en dat er ook manieren zijn om stress juist voor je te laten werken.

Topsporters weten het. Zonder spanning kun je geen topprestatie leveren. Vlak voor een wedstrijd of prestatie doen zij er juist alles aan om zoveel mogelijk spanning en stress op te bouwen, zodat zij tijdens de wedstrijd een topprestatie kunnen leveren.

Hoe kan het dat sporters de ‘stress’ en ‘spanning’ die zij voor een wedstrijd voelen als positief ervaren, waardoor zij energie en vertrouwen krijgen en beter presteren, terwijl mensen die vlak voor een examen of spreekbeurt de stress die zij ervaren als iets negatiefs zien met een verlammend effect op hun prestatie. Feitelijk gaat het toch om dezelfde spanning?

‘Challenge’ of ‘threat’ response

Het verschil zit in de manier waarop je stress beoordeelt. Als je stress als positief beoordeelt, dan zorgt dit voor een ‘challenge response’. Doe je het tegenovergestelde en beoordeel je de stress als negatief en ongewenst dan zorgt dit voor een ‘threat response’. Tijdens een ‘threat response’ vernauwen je bloedvaten zich waardoor er minder zuurstofrijk bloed beschikbaar is voor je lichaam en hersenen. Bij een ‘challenge response’ blijven je bloedvaten juist ontspannen blijven. Je hart pompt krachtiger en ontspannen, waardoor je lichaam en hersenen de maximale hoeveelheid zuurstofrijk bloed krijgen.

Tijdens een ‘threat response’ is het vechten of vluchten. Als iedere seconde telt is dat een goede zaak, maar als het langer aanhoudt is dat niet goed voor je gezondheid. De ‘challenge response’ daarentegen zorgt voor een ontspannen en alerte lichamelijke reactie en open blik naar de omgeving, je blijft hierdoor flexibel in je reactie, ziet voldoende mogelijkheden om goed te presteren en voelt je eerder uitgedaagd en zelfverzekerd dan angstig en gespannen. Deze response is goed voor je gezondheid.

Mindset

Stel je voor dat je op het punt staat om tijdens een conferentie een grote groep kritische toehoorders toe te spreken. Waarschijnlijk voel je je hartslag in je keel en het zweet in je handen. Je eerste neiging is om jezelf tot kalmte te manen en te dwingen om rustig adem te halen. Maar is dat wel de beste aanpak?

Uit onderzoek blijkt dat het beter is om niet de stress zelf te lijf te gaan, maar om je mindset over stress te veranderen. Je hebt stress immers nodig om een goede prestatie te leveren. Proberen te ontspannen is daarom niet de beste methode. Maar hoe kun je voorkomen dat de angst die je op dat moment ervaart je naar de keel grijpt?

Het beste is om je stress te heroverwegen, te ‘relabelen’ en te omarmen. Op de momenten dat je voor een belangrijke prestatie gespannen of angstig bent kun je het beste tegen jezelf zeggen dat je die stress nodig hebt om een goede prestatie te leveren. Een dergelijke simpele mindset interventie zorgt vaak al voor een ‘challenge’ response.

Experimenten

Wetenschappers hebben dit getest en zelfs een korte mindset interventie kan al een groot verschil maken. Zo kregen studenten vlak voor een belangrijke test een korte peptalk waarin werd gezegd dat uit recent onderzoek is gebleken dat stress niet slecht is voor je prestatie maar juist kan helpen om beter te presteren. En dat als zij zich angstig of gespannen voelen tijdens de test zichzelf moeten helpen herinneren dat stress hen kan helpen het beter te doen.

Het resultaat was dat de studenten die de mindset interventie ontvingen het beter deden dan de anderen en dat zij zelfs maanden erna tijdens de echte test nog steeds beter presteerden dan de rest.

Nee, dit lag niet aan het feit dat deze studenten beter waren dan de anderen. Alle studenten waren vooraf geselecteerd op gelijke vaardigheden en at random aan de groepen toegewezen. Nee, zij waren ook niet rustiger geworden door de korte peptalk. Hun speeksel vertoonde zelfs hogere stress waarden dan die van de andere studenten. Hogere stresswaarden zijn misschien dus helemaal niet zo slecht.

Het wordt hoog tijd om onze kijk op stress in een positief daglicht te stellen.